بیداری اسلامی در جهان عرب

سر آغاز بیداری اسلامی در جان عربی به تحولاتی بر میگردد که کشور های عربی از راه های گوناگون با فرهنگ و تمدن غربی و نظام سیاسی غرب آشنا شدند و در مقایسه خود با غربی ها به عمق عقب ماندگی خود پی بردند. متفکران و اندیشمندان مسلمان عرب ، یکی از راه های رفع عقب ماندگی را در بازگشت به اسلام اصیل و راستین میدانستند. در مجموع ، اندیشمندان عرب در دو قرن گذشته از نظر گرایش فکری به چهرگروه تقسیم می شوند :

الف ) تمدن گرایان عرب گرا : اندیشمندان متعلق به این گرایش ، از جمله طهطاوی و خیر الدین تونسی ، تمدن اروپایی را زاییده تمدن اسلامی میدانستند و اخذ تمدن غرب را را احیای اندیشه اسلامی و پیشرفت مسلمانان میدانستند.

ب ) تمدن گرایان اسلام گرا : اندیشمندان و متفکران این گرایش که مشهور تین آنها محمد عبده عبدالرحمان کواکبی بودند کهتحت تاثیر افکار سید جمال الدین اسد آبادی قرار داشتند. اینان بر اصالت عقل و علم و توانایی اسلام در تمدن سازی ، اتحاد مسلمانان و مبارزه با سلطه غرب تاکید میکردند.

پ ) اسلام گرایان سنتی : این گرایش که از اندیشمندان بارز آن ، رشید رضا بود ، به لحاظ فکری با دو گرایش فاصله گرفت و به جنبش سلفیه روی آورد. سلفیه احیای اسلام را در بازگشت به سلف صالح ( بزرگان صدر اسلام ) میداند.

ت ) اصول گرایان اسلامی : متفکران برجسته این گرایش فکری حسن البناء و سید قطب بودند. این جریان فکری مخالفت تفکرغرب نداری در اندیشه معاصر عرب بود و بیداری اسلامی را وارد مرحله نوینی کرد.

منابع :

کتاب دوالفقار ، لیبی،تهران نوشته امیرشاهی